រៀងរាល់ពេលមានផ្លេកបន្ទោរ វាបានដុតកម្តៅ​ខ្យល់​រហូតដល់​សីតុណ្ហភាពប្រមាណ ៥០ ០០០ អង្សារសេ។ ដូចដែលយើងបានដឹងរួចមកហើយថា ឧស្ម័នរីកមាឌពេលសីតុណ្ហភាពរបស់វាកើនឡើង ដូច្នេះអំឡុងពេលមានបាតុភូតផ្លេកបន្ទោរ មាឌនិងសម្ពាធខ្យល់កើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង រួចបង្កើតជាបន្ទុះ (sonic boom) ដ៏ខ្លាំង ដែលយើងហៅវាថា #ផ្គរលាន់​។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ម៉ូលេគុលនៃសមាសធាតុ​ឧស្ម័ន​នៅក្នុងខ្យល់ ក៏​ប្តូរលក្ខណៈគីមីផងដែរ។ 
ជាទូទៅ ខ្យល់មានសមាសភាពឧស្ម័ននីត្រូសែន (N2) ប្រមាណ ៧៨% និង​ ឧស្ម័នអុកស៊ីសែន (O2) ជិត ២០%។ អំឡុងពេលដែល​ផ្លេកបន្ទោរ​ដុត​កម្តៅខ្យល់ក្នុងបរិយាកាស វាបានផ្តាច់សម្ព័ន្ធរបស់ឧស្ម័ននីត្រូសែន N–N ទៅជាអាតូម N និងផ្តាច់សម្ព័ន្ធរបស់ឧស្ម័នអុកស៊ីសែន O–O ទៅជាអាតូម O ដែលផ្លាស់ទីគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់នៅក្នុងបរិយាកាស។ ចំពោះអាតូមដែលត្រូវបានផ្តាច់ចេញទាំងនោះ ជាទូទៅត្រឡប់មកចងសម្ព័ន្ធជាមួយគ្នាវិញនៅពេលខ្យល់ចុះត្រជាក់ នឹងបង្កើតបានជាម៉ូលេគុល N2 និង O2 សាជាថ្មី។ 
ប៉ុន្តែ ចំពោះអាតូមអុកស៊ីសែន (O) មួយចំនួន មិនបានត្រឡប់មក​ចងសម្ព័ន្ធជាមួយអាតូមអុកស៊ីសែន (O) ផ្សេងទៀត ដើម្បីបង្កើតជាម៉ូលេគុលអុកស៊ីសែន (O2) វិញនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ វាបានភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងម៉ូលេគុលអុកស៊ីសែន (O2) ហើយបង្កើតបានជា O3។ O3 នេះហើយ ត្រូវគេស្គាល់ថា អូហ្សូន (Ozone)។

កែសម្រួលអត្ថបទនិងរក្សាសិទ្ធដោយ៖ SCI-TEJ
ប្រភព៖ washingtonpost